Dieren hebben geen boodschap aan wokisme
In NRC pleitte een filosofe voor het afschaffen van het woord ’dier’. Het woord zou niet alleen verwijzen naar een biologisch gegeven, maar ook naar een sociaal-culturele constructie, beïnvloed door het christendom en het kapitalisme. Ook worden volgens haar groepen mensen verdierlijkt, zoals vrouwen en mensen van kleur die vaker zouden worden geassocieerd met ’emotie, lichamelijkheid en de natuur’.
Eerder pleitte dierenrechtenorganisatie Peta ervoor om dieren in draaimolens te verbieden. Die zouden kinderen een verkeerd beeld geven van diersoorten als olifanten, paarden en leeuwen: namelijk dat ze er alleen zijn voor ons entertainment. Anderen willen graag schokkende plaatjes van dierenleed op vleesproducten.
De preoccupatie met dierenbeeldvorming is precies wat het lijkt: een preoccupatie met beeldvorming. Die buitengewone belangstelling voor ’beeldvorming’ is er bij alle maatschappelijke onderwerpen. Wat je echt doet of vindt, is minder belangrijk dan in politiek correcte termen tonen dat je goed bent. Het liefst door op hoge poten te eisen dat ’verkeerde’ mensen of meningen verdwijnen.
Hokje
De belangstelling voor dierenbeelden past ook bij meer kennis over dieren en meer aandacht voor het dierperspectief. Heel mooi natuurlijk, maar ik betwijfel of mijn katten beledigd zijn omdat ik ze dier noem, of dat ze gelukkiger zijn als ik naar ze verwijs als ’wezens van de aarde’, of een andere politiek correcte term.
Zijn dieren niet meer gebaat bij realisme dan bij ’wokisme’? Dieren niet als wezenlijk anders zien door ze geen dier te noemen, moet ze beschermen tegen leed. Het gevaar bestaat alleen dat ze net als andere ’gemarginaliseerde groepen’ op ’één woke hoop’ worden gegooid en zo toch weer in een hokje eindigen. De meeste dieren om ons heen zijn een mix van natuur en cultuur, zei docent DierMens Studies Maarten Reesink terecht. Het ene dier is ook het andere niet.
Slachthuizen
Het blijft gelukkig niet bij gebabbel. De straffen voor dierenmishandeling zijn verhoogd, maar blijven laag. Middeleeuwse straffen zijn meer op zijn plaats voor gruwelijke dierenmishandeling door gestoorde gekken. De wijziging van de Wet dieren gaat niet door, al worden er stappen gezet voor een ’meer dierwaardige’ veehouderij. RTL Nieuws onthulde schokkende misstanden in sommige slachthuizen, zoals varkens die levend werden gekookt.
Over de honderdduizenden dieren die dienen als proefdier, hoor je weinig. Dierenleed door landwindmolens en zeewindmolens gaat ook op grote schaal door. Dat die vogel- en vissterfte groen en ’duurzaam’ heet, knaagt het meest, maar we hadden al geconstateerd dat beeldvorming belangrijker is dan de werkelijkheid.
Hertenkamp
Hoe symboolpolitiek in de praktijk uitpakt, blijkt bijvoorbeeld uit de chaos rond het hertenkamp in het Arnhemse Sonsbeekpark. Daar werden, in aanloop naar een landelijk hertenkampverbod, de mannetjesherten gescheiden van de hindes (de vrouwtjes). Hoewel een hertenkampverbod inmiddels van de baan is, was dit volgens de dierenwethouder nodig vanwege dierenwelzijn en ’te weinig gras’.
De mannetjesherten (bokken) werden op een postzegel naast het treinspoor geplaatst, in een kleiner gebied dus, met meer lawaai en minder gras. Inmiddels zijn dankzij kritiek van dierenliefhebbers en lokale politici van de SP en de VVD veel weggehaalde bokken teruggeplaatst, maar voorlopig zijn de herten niet af van heen- en weergesleep vanwege dierenwelzijn op papier. Hiervóór leefden de bokken 120 jaar lang probleemloos samen met de hindes in het prachtige park.
’Gedram’
Ik verlang naar realistisch of desnoods ’groenrechts’ dierenbeleid, of naar meer kleur dan zwart-witte dierenpolitiek. Hoe fijn zou het zijn als oprechte liefde voor dierenwelzijn losstaat van dwingende symboolpolitiek. Dieren worden niet per se beter van ’gedram’. Maar drammen zit bij sommige menselijke diersoorten nu eenmaal in de aard van het beestje.
Deze column verscheen op 2 april 2024 in De Telegraaf. Lees ook mijn andere Telegraafcolumns.
